رژیم طالبان تحت فشار شدید حکومت پاکستان قرار دارد تا علیه گروه تحریک طالبان پاکستان (تی‌تی‌پی) اقدام جدی و قاطع انجام دهد. هدف پاکستان از این فشارها وادار کردن طالبان به محدودسازی فعالیت‌های تی‌تی‌پی و کاهش یا توقف حملات این گروه به اهداف نظامی و دولتی در خاک پاکستان است.
با این حال، طالبان تاکنون هیچ اقدام عملی و قاطعی علیه فرماندهان و جنگجویان تی‌تی‌پی انجام نداده است. طالبان همواره تاکید کرده‌اند که از خاک افغانستان علیه پاکستان یا کشورهای دیگر هیچ تهدیدی وجود ندارد- ادعایی که از نگاه مقام‌های پاکستانی پذیرفتنی نیست.
بامداد شنبه، ۲۲ شهریور، در پی کمین جنگجویان تی‌تی‌پی در منطقه باجور، واقع در ایالت خیبرپختونخوا که با افغانستان هم‌‌مرز است، بیش از ۱۰ سرباز ارتش پاکستان کشته و تعدادی دیگر زخمی شدند. این حمله یکی از مرگبارترین حملات تی‌تی‌پی علیه نیروهای نظامی پاکستان در ماه‌های اخیر به شمار می‌رود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، پس از این حمله برای عیادت از زخمیان به بیمارستان رفت و در مراسم تشییع پیکر کشته‌شدگان نیز حضور یافت. او در سخنرانی‌اش به طالبان هشدار جدی داد و گفت که این گروه باید میان حمایت از تروریست‌ها و حفظ روابط با دولت پاکستان یکی را انتخاب کند.
شهباز شریف گفت: «امروز می‌خواهم پیام روشنی به افغانستان بفرستم: دو راه پیش روی شماست. اگر می‌خواهید با پاکستان روابطی مبتنی‌بر حسن نیت، صداقت و شفافیت داشته باشید، ما آماده‌ایم. اما اگر طرف تروریست‌ها را بگیرید و از آنها حمایت کنید دیگر هیچ رابطه‌ای با دولت موقت افغانستان نخواهیم داشت.»
او ادعا کرد که تروریست‌ها از خاک افغانستان وارد پاکستان می‌شوند و در همکاری با تحریک طالبان پاکستان حملاتشان را در خاک این کشور انجام می‌دهند.
رژیم طالبان به اظهارات نخست‌وزیر پاکستان واکنشی نشان نداده است.
در طول چهار سال گذشته، حکومت پاکستان چندین‌بار حریم هوایی افغانستان را نقض کرده و مناطقی از خاک این کشور به‌ویژه نوار مرزی را هدف قرار داده است. مقام‌های پاکستانی مدعی‌اند که این حملات علیه پایگاه‌ها و پناهگاه‌های تی‌تی‌پی صورت می‌گیرد، اما طالبان این ادعا را رد می‌کنند و مدعی‌اند که هدف اصلی این حملات مهاجران وزیرستانی و غیرنظامیان بوده‌اند.
آخرین حمله هوایی پاکستان چهارشنبه ۵ شهریور به بخش‌هایی از استان‌های ننگرهار و خوست در شرق افغانستان انجام شد. این حمله تلفات جانی هم به همراه داشت و وزارت خارجه طالبان آن را به‌شدت محکوم کرد. طالبان این اقدام را «نقض آشکار تمامیت ارضی افغانستان» و عملی «تحریک‌آمیز» توصیف کردند.
به‌رغم محکومیت‌های مکرر طالبان، پاکستان طی این سال‌ها به هشدارهای کابل بی‌اعتنا بوده است. مقام‌های پاکستانی به‌صراحت اعلام کرده‌اند که مبارزه با تروریسم را نهتنها در داخل خاک خود، که در خارج از مرزهایشان نیز ادامه خواهند داد.
پس از سقوط رژیم طالبان در پی حمله ائتلاف جهانی به رهبری ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۰۱، شمار زیادی از رهبران، مقام‌ها و نیروهای طالبان برای در امان ماندن از حملات آمریکا به خاک پاکستان پناه بردند. اسلام‌آباد در طول دو دهه میزبان طالبان بود و به آنها امکان داد تا دوباره سازماندهی شوند. طالبان با کمک ارتش و سازمان اطلاعات پاکستان توانست خود را بازسازی کند و حملاتش علیه نظام جمهوری افغانستان، آمریکا و نیروهای ناتو را از سر بگیرد.
پس از سال‌ها جنگ، سرانجام ایالات متحده آمریکا اعلام کرد که جنگ افغانستان راه‌‌حل نظامی ندارد و باید از مسیر سیاسی پیگیری شود. این تصمیم زمینه‌ساز آغاز مذاکرات طالبان و آمریکا در دوحه پایتخت قطر شد، و در فوریه ۲۰۲۰ به امضای توافقنامه دوحه انجامید. براساس مفاد این توافقنامه، زندانیان طالبان از زندان‌های حکومت افغانستان آزاد شدند و شرایط برای بازگشت طالبان به قدرت مهیا شد. تنها یک سال و نیم بعد، در اوت ۲۰۲۱، طالبان بار دیگر بر افغانستان مسلط شدند و حکومت جمهوری سقوط کرد.
توقعات پاکستان و افزایش تهدیدهای امنیتی
مقام‌های پاکستانی تسلط دوباره طالبان بر افغانستان و خروج نیروهای آمریکایی و ناتو از این کشور را «پیروزی استراتژیک» خود قلمداد می‌کنند. آنها بر این باور بودند که حضور طالبان در قدرت منافع منطقه‌ای پاکستان را تقویت می‌کند و عمق استراتژیک این کشور را افزایش می‌دهد.
اما این تصور خیلی زود رنگ باخت. تحریک طالبان پاکستان (تی‌تی‌پی) با الهام از تاکتیک‌های جنگ چریکی طالبان در مبارزه علیه حکومت پیشین افغانستان و نیروهای غربی، حملاتشان علیه مواضع نظامیان و تاسیسات دولتی پاکستان را تشدید کردند.
در چهار سال گذشته، از زمان بازگشت طالبان به قدرت، نهتنها تی‌تی‌پی که گروه‌هایی مانند «ارتش آزادی‌بخش بلوچستان»، «شاخه خراسان دولت اسلامی» (داعش) و چندین گروه مسلح دیگر، فعالیت‌هایشان در خاک پاکستان را گسترش داده و موج تازه‌ای از ناامنی ایجاد کرده‌اند.
حکومت پاکستان در شرایطی با افزایش این تهدیدهای امنیتی مواجه شده که با بحران شدید اقتصادی و مالی دست‌به‌گریبان است. مشکلات اقتصادی باعث شده است که اسلام‌آباد توانایی اجرای عملیات‌های گسترده نظامی و پاکسازی در ایالت‌های خیبرپختونخوا و بلوچستان را نداشته باشد.
درنتیجه، پاکستان از رژیم طالبان خواسته است که در مبارزه با تروریسم همکاری کند و مانع فعالیت‌های گروه‌های مسلح در مرزهای این دو کشور شود. با این حال، طالبان تاکنون هیچ اقدام عملی و جدی در این زمینه انجام نداده‌اند و خواسته‌های پاکستان بی‌پاسخ مانده است.
اسلام‌آباد برای مهار تهدیدهای مرزی به برقراری ارتباط نزدیک با دو جناح اصلی طالبان روی آورده است: جناح قندهار به رهبری ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان، و جناح مشرقی به رهبری سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله طالبان. هدف پاکستان از این رویکرد ایجاد اجماع درون طالبان برای مقابله با تی‌تی‌پی است. به‌رغم این تلاش‌ها، تاکنون حملات تی‌تی‌پی نهتنها متوقف نشده، که شدت یافته است.
در نظر رژیم طالبان، اقدام نظامی علیه تحریک طالبان پاکستان بسیار پیچیده و دشوار است و دلیل اصلی این دشواری پیوندهای عمیق میان این دو گروه است. بسیاری از فرماندهان و نیروهای تی‌تی‌پی در سال‌های گذشته دوشادوش طالبان علیه حکومت پیشین افغانستان و متحدان غربی آن جنگیده‌اند و این همکاری روابط مستحکمی میان فرماندهان طالبان و تی‌تی‌پی ایجاد کرده است.
طالبان بیم دارند که اگر به خواسته پاکستان تن دهند و علیه تی‌تی‌پی وارد عمل شوند، این گروه به اتحاد با دیگر گروه‌های تندرو مانند شاخه خراسان داعش روی آورد. چنین اتحادی ممکن است تهدیدی جدی برای رژیم طالبان باشد و رژیم آنها را به خطر اندازد.
از سوی دیگر، پاکستان خود در شرایطی دشوار قرار دارد. این کشور در گذشته قلمرو خود را در اختیار طالبان قرار داد تا آنها بتوانند به یاغی‌گری و جنگ علیه نیروهای خارجی و حکومت جمهوری افغانستان ادامه دهند. طالبان از همین پایگاه‌ها برای بازسازی و تقویتشان بهره بردند و در نهایت موفق شدند دوباره قدرت را به دست گیرند.
پاکستان که زمانی حامی طالبان بود، از آنها می‌خواهد علیه تی‌تی‌پی اقدام کنند، اما طالبان در دوراهی دشواری قرار دارند: یا باید به درخواست پاکستان پاسخ مثبت دهند و خطر اتحاد گروه‌های تندرو علیه خود را بپذیرند، یا با حمایت از تی‌تی‌پی روابطشان با اسلام‌آباد را به خطر اندازند. این معادله پیچیده آینده روابط رژیم طالبان و پاکستان را مبهم کرده و مرزهای افغانستان و پاکستان به محل تنش و درگیری بدل شده است.
